Terwijl de eerste zonnestralen door de wolken heen breken, spelen de leerlingen buiten op het groene schoolplein. Binnen in school zitten Eefke en René tegenover me aan tafel. Twee onderwijsprofessionals die me vol passie meer vertellen over de professionalisering van het team van openbare basisschool De Bogerd in Rossum.
Eefke van Schaijk is sinds vorig schooljaar directeur van de school en trots op het groene schoolplein. “Dat hebben we samen met onze leerlingenraad gerealiseerd. Wij juichen een groene leeromgeving en bewegend leren toe.” In school is te horen dat ook de leerlingen enthousiast zijn over die natuurlijke leeromgeving. Met op de achtergrond het geluid van spelende kinderen, vertelt Eefke dat ze één belangrijke drijfveer heeft om dit werk te doen. “Ik wil dat wij ons onderwijssysteem beter aan laten sluiten bij de onderwijsbehoefte van het kind. Nog te vaak zie ik dat het kind zich moet aanpassen aan het onderwijssysteem.”
Onderwijstoppers laten floreren
Toen Eefke twee jaar geleden op De Bogerd kwam, trof ze een redelijk traditionele school aan die methodisch onderwijs gaf. “Ik zag dat er te weinig ruimte was om aan te sluiten bij de onderwijsbehoefte van onze leerlingen. Het fundament ontbrak: waar staan we voor als school en wat vinden wij goed onderwijs. Ik zag óók dat er een team onderwijstoppers stond. Zij hadden die gezamenlijke taal nodig om te kunnen floreren. We zijn met elkaar aan de slag gegaan om veranderingen in gang te zetten. Dat konden we natuurlijk niet alleen, daar hadden we ons netwerk hard voor nodig.” Met dat netwerk doelt Eefke op samenwerkingsverband PO de Meierij. Het samenwerkingsverband investeert in formeel en informeel leren. Het vakmanschap van de leerkracht en het leiderschap van de directeur dienen centraal te staan. Waar het samenwerkingsverband voorheen vooral werkte op kindniveau, richt het zich nu meer en meer op dat wat de leerkracht en de school nodig heeft.
René van der Weel is als ondersteuner passend onderwijs verbonden aan De Bogerd. “Ik vind die werkwijze heel prettig omdat het preventief werkt. Als je niet oppast werk je alleen reactief en zoom je in op één kind, terwijl juist uitzoomen zo belangrijk is. Bij De Bogerd ben ik in eerste instantie ingevlogen op leerkrachtniveau. Om te bekijken hoe we preventief iets voor de groep konden doen, beginnend bij de leerkracht.”
Welbevinden van de leerkracht staat voorop
René gelooft dat het welbevinden van leerkrachten net zo belangrijk is als het welbevinden van leerlingen. “Een groot deel van het preventieve karakter zit er voor mij in dat je oog hebt voor het welbevinden van de leerkracht. Als je als leerkracht tegen een grens aanloopt bij een leerling, loop je in feite ook tegen je eigen grens aan. Als een leerkracht weet hoe hij daarmee om kan gaan, staat hij open voor het versterken van de eigen vaardigheden én wordt werken vanuit een inclusieve mindset makkelijker.” Eefke beaamt dit en vult aan dat het ook belangrijk is dat een team zich kwetsbaar durft op te stellen. “Wij geloven dat we veel kunnen leren en onszelf kunnen ontwikkelen. Daarvoor moeten we wel vragen durven stellen: kijk eens met volle aandacht met ons mee, hoor en zie eens wat hier in de klas gebeurt en help ons om hiermee om te gaan. Daarvan kunnen we iets leren en daardoor denken we steeds meer in kansen en mogelijkheden. Én werken we aan die inclusieve mindset.”
Groepsinterventie voor een fijn pedagogisch klimaat
Eefke en René vertellen me over een voorbeeld uit de praktijk waarin hun samenwerking duidelijk naar voren komt. Het is een casus over een groep waar gewerkt moest worden aan een sterk pedagogisch klimaat. Uit het voorbeeld blijkt hoe goed een preventieve groepsaanpak dan kan werken. René had een belangrijke rol in dit groepstraject. “Ik begon met coachingsgesprekken met de leerkracht. Uiteindelijk hebben we vrij snel besloten om ook naar de groep te kijken. We hebben twee keer ‘GroepsGeluk’ ingezet. Met deze systematische manier van werken, maak je de dynamiek van de groep zichtbaar. Hierdoor krijgen zowel de leerkracht als de leerlingen inzicht in processen die spelen in de groep. Je merkte dat de leerkracht dat de eerste keer spannend vond. De tweede keer was er juist een hele open houding en durfden ook de kinderen dingen te delen die prachtig waren.”
Eefke vertelt dat ze als school op een kantelpunt stonden met deze groep. “Het dubbeltje had ook de andere kant op kunnen vallen. Waarmee ik doel op handelingsverlegenheid bij de leerkracht en het team. We hadden dan mogelijk reactief moeten handelen op kindniveau. Nu merken we dat het juist positief heeft uitgepakt voor de leerkracht en de groep omdat de balans is hersteld. En de leerkracht heeft zelf de regie kunnen behouden, staat steviger in haar schonen en kan echt zeggen: ik heb dit zelf gedaan.” Volgens René zit ook juist daar de kracht van de samenwerking. “De onderlinge afstemming moet goed zijn want de leerkracht, de intern begeleider, Eefke en ik zijn hierbij betrokken en we moeten niet allemaal hetzelfde doen. Het is dus belangrijk om goed af te spreken wie wat doet en in dit geval was het belangrijk dat de regie bij de leerkracht bleef.”
Basisondersteuning versterken
Aan het einde van ons gesprek benadrukt René nog één keer hoe belangrijk het welbevinden van de leerkracht is. “De leerkracht is uiteindelijk het rolmodel voor de leerling en kan vanuit die rol het welbevinden van leerlingen stimuleren.” Eefke is tevreden als ze terugkijkt op de ontwikkeling die leerkrachten in haar team de afgelopen periode doormaakten. “We hebben met onze intern begeleiders en het team hard gewerkt om onze kennis en vaardigheden te vergroten en zo onze basisondersteuning te versterken. En hoewel de extra ondersteuning ook steeds beter staat, hebben we volop kansen om verder te ontwikkelen en professionaliseren. Gelukkig kunnen we daarvoor René en het samenwerkingsverband inschakelen.”
Professionalisering van professionals om te komen tot inclusief onderwijs (thema 3)
In het nieuwe ondersteuningsplan van Samenwerkingsverband PO de Meierij staan vier thema’s centraal. Professionaliseren van professionals om te komen tot inclusief onderwijs’ is één van de thema’s.
De kern van dit thema: investeren in formeel en informeel leren en in een collectief professionaliseringsaanbod is een wisselwerking tussen de professionals in en rondom de scholen en van het samenwerkingsverband. We sluiten hierbij aan bij thema’s en onderwerpen uit de praktijk. Zo werken we aan het versterken van vaardigheden en het werken vanuit een inclusieve mindset.
In bovenstaand interview vertellen Eefke van Schaijk en René van der Weel meer over dit thema. De komende tijd delen we meer verhalen uit de praktijk. Volg ons via LinkedIn om op de hoogte te blijven!
