Karlijn, Maartje en Susan kunnen uren vertellen over de kinderen en het onderwijs dat zij hen mogen geven. Over de steeds veranderende groepsdynamiek, omdat elke dag een nieuw kind in de klas komt of juist een kind de groep verlaat. En over de vele geluksmomenten die ze meemaken. Hoewel het schoolgebouw op dit moment van de dag leeg is, voel je met hoeveel passie ze met deze groep kinderen werken.
Karlijn Luijpen is directeur van basisschool De Mariaschool in Vinkel en zet zich samen met een team in voor het nieuwkomersonderwijs aan kinderen van de tijdelijke opvanglocatie van het COA in Nuland. “Ik stond direct open voor dit onderwijs in ons schoolgebouw. Ik heb ervaring met nieuwkomersonderwijs en gemixte scholen. En ik vind het een waardevolle aanvulling voor alle kinderen en collega’s. Het moeilijkste aan dit werk is dat we weten dat we weer afscheid moeten nemen van al deze kinderen. Ze volgen tijdelijk onderwijs bij ons en wij kunnen ze nooit het hele programma bieden. Wij hebben er geen invloed op hoe lang de kinderen bij ons op school zijn. Waar we wél invloed op hebben, is de manier waarop we ze hier ontvangen. Wij kunnen ze een prettige plek bieden en een tijdelijke veilige haven.”
Het COA vangt in de opvanglocatie in Nuland tijdelijk 300 asielzoekers op. In de noodopvang wonen ook gezinnen met kinderen. In overleg met de gemeente ’s-Hertogenbosch heeft Filios Scholengroep namens SSPOH de verantwoordelijkheid genomen voor het onderwijs aan de kinderen van 4 t/m 12 jaar. Ze werken daarvoor samen met meerdere partners: de contactpersoon en specialisten van het samenwerkingsverband, de gemeente ’s-Hertogenbosch, de leerplichtambtenaar, LOWAN, de teams van de basisscholen De Mariaschool en De Hoogakker en de sociale netwerken in Vinkel en Nuland. In De Mariaschool in Vinkel en De Hoogakker in Nuland ontvangen kinderen die tijdelijk wonen in de opvanglocatie van het COA sinds het voorjaar van 2022 onderwijs. De ongeveer 75 tot 80 kinderen krijgen les in vier aparte groepen en hebben eigen leerkrachten en ondersteunend personeel. De kinderen uit de onderbouw gaan in Vinkel naar school en de kinderen uit de bovenbouw in Nuland.
Waardevolle momenten en afscheid nemen
Susan van Heeswijk is als intern begeleider verbonden aan de groepen van het nieuwkomersonderwijs. Ze werkte al als intern begeleider op basisschool De Hoogakker in Nuland en zag het opzetten van dit onderwijs als een uitdaging. “Ik had van tevoren niet kunnen bedenken dat ik zoveel nieuwe dingen zou leren in deze korte tijd. Het bieden van die tijdelijke veilige haven is de kern van ons werk hier. Zodat kinderen terugdenken aan de warme plek en lieve juf die er voor ze was in een periode die heel heftig was.”
Ook voor groepsleerkracht Maartje van Osch is dit werk ontzettend waardevol. Al vindt ze de tijdelijkheid moeilijk. “Ik bied de kinderen zo goed als ik kan een veilige plek, rust en liefde. We hebben veel mooie, fijne en ontroerende momenten met elkaar. Het afscheid nemen is moeilijk, voor de kinderen zelf, vriendjes en vriendinnetjes en voor ons als leerkrachten. Sommige kinderen weten dat ze naar een andere plek verhuizen en vertellen dat ze afscheid gaan nemen, maar het gebeurt ook dat een kind van de ene op de andere dag niet meer naar school komt.” Maartje denkt terug aan het afscheid van een meisje uit haar klas. “We hoorden op vrijdagmiddag dat ze op maandag niet meer zou komen. We wilden haar niet zonder afscheid weg laten gaan, want een écht afscheid is zo belangrijk.” Susan vertelt dat de samenwerking met het COA dan belangrijk is. “Die samenwerking is cruciaal. Samen met de woonbegeleider van het COA bekijken we steeds wat is er op dit moment en op deze plek nodig is voor dit kind.” Maartje vervolgt haar verhaal. “Gelukkig kon ze na overleg toch een laatste dag op school komen. We konden haar knutselwerkjes en foto’s meegeven, nog dingen tegen elkaar zeggen en afscheid nemen met een groepsknuffel.”
Elkaar leren kennen
De kinderen in de noodopvang van het COA weten dus nog niet of ze in Nederland mogen blijven of terug moeten naar het eigen land. Als ze mogen blijven, krijgen ze een woning toegewezen op een andere plek in ons land. Dit betekent ook dat ze naar een andere, reguliere basisschool gaan. Karlijn vertelt dat de leerkrachten de kinderen vooral daarop voorbereiden. “De kinderen leren hier echt de basis: de eerste Nederlandse woorden en de omgang met elkaar.” Susan vult aan: “We leren ze ook praktische zaken: hoe loop je naar de gymzaal of hoe speel je buiten.” Maartje bevestigt dat het leren van de Nederlandse waarden en normen belangrijk is. “En we hebben extra aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. We spelen veel spelletjes en werken veel samen, maar geven ook onze dagelijkse vakken zoals taal, schrijven en rekenen. Zodat de kinderen een basis hebben als ze straks naar een reguliere basisschool gaan.”
Susan vertelt dat school voor veel kinderen niet alleen een plek is om dingen te leren. “Ze vinden op school ook een rustmoment. Deze kinderen zijn altijd samen. Zij kunnen er niet voor kiezen om na school niet af te spreken en even alleen te zijn. Ze wonen op dezelfde locatie, gaan samen naar school met de bus of de fiets, zitten bij elkaar in de klas en gaan na school weer samen naar de opvanglocatie.” “De dynamiek is heel anders”, vervolgt Karlijn. De kinderen leven in zo’n andere wereld dan wij gewend zijn. Onze leerkrachten bezoeken de opvanglocatie in Nuland regelmatig. We willen zichtbaar zijn en gesprekken voeren met ouders en kinderen. We willen laten zien: de juf is er voor jullie. En voor ons is het belangrijk om te zien hoe de kinderen daar wonen en leven.”
Werken in een hecht en betrokken team
Karlijn vertelt dat, na de opstartfase waarin veel onduidelijk was en na het regelen van alle praktische zaken als lokalen, vervoer en schoolspullen, het nieuwkomersonderwijs nu loopt. “Natuurlijk zijn er soms nog onduidelijkheden, maar de bereidheid en de wil is er bij iedereen. We hebben een school in een school neergezet. We zien echt dat de mensen in Vinkel en Nuland dit hebben omarmd. Ouders vragen soms of de kinderen niet méér activiteiten samen kunnen doen. Wij kiezen er natuurlijk voor activiteiten samen te doen, maar kijken elke keer heel bewust of dat een win-win situatie voor beide groepen oplevert. Alleen dan doen we het. We vierden samen Sinterklaas en gaan voor elkaar optreden met carnaval, maar soms doen we dus ook bewust dingen apart.”
Hoe de toekomst er precies uitziet, blijft onduidelijk. Voor Karlijn staat één ding als een paal boven water: “Zolang de noodopvang op deze plek zit, geven wij het onderwijs met heel veel passie, betrokkenheid en plezier. Het is een pittige uitdaging, maar het is ook fantastisch om te zien wat we voor elkaar krijgen. Ik zie een enorm hecht team dat hier iets moois neerzet.” En dat levert dus veel geluksmomenten op, voor de leerkrachten en kinderen.
Maartje wil nog een van die momenten delen. “We hebben laatst een hele middag spontaan spelletjes gedaan die de kinderen zelf hadden bedacht. We hadden zo’n fijne middag, zonder boosheid of tranen. Ik had echt een geluksmoment toen ik kinderen uit Syrië, Turkije, Egypte, Jordanië, Somalië en Mexico samen een spel zag doen. De lol en het plezier straalden van ze af.”
“Ik ben zo trots op alle kinderen en collega’s, dat ze dit allemaal toch maar mooi even doen.” Met deze mooie woorden sluit Susan het gesprek af.
Samenwerkingsverband als netwerkorganisatie om te komen tot inclusief onderwijs: partners voor inclusie (thema 4)
In het nieuwe ondersteuningsplan van Samenwerkingsverband PO de Meierij staan vier thema’s centraal. ‘Het samenwerkingsverband als netwerkorganisatie om te komen tot inclusief onderwijs: partners voor inclusie’ is één van de thema’s.
De kern van dit thema: we geven onderwijs en zorg samen vorm, door nauwe (fysieke) samenwerking met (onderwijs)partners, jeugdhulp, voorschoolse voorzieningen en voortgezet onderwijs. Zo zorgen we voor vroegsignalering, preventie en een doorgaande ontwikkelingslijn.
In bovenstaand interview vertellen Karlijn Luijpen, Maartje van Osch en Susan van Heeswijk over dit thema. De andere praktijkvoorbeelden vind je op deze pagina. Wil je geen verhaal missen? Volg ons dan via LinkedIn.
Tekst: Marleen Ceelen in opdracht van Zuiver C
