Een beetje verlegen komt een meisje met lange blonde haren aan tafel zitten. “Hoi Famke, hóe gaat het met jou?” Sophie is duidelijk blij om Famke weer te zien. En Famke ontspant zichtbaar door dit welkom. Sophie begeleidde Famke jarenlang bij Hub Noord-Brabant. Sinds dit schooljaar gaat Famke met veel plezier naar praktijkschool de Rijzert in ‘s-Hertogenbosch. “Ik mag het hier meer zelf doen en dat vind ik fijn.”
Famke mag voor het interview even weg uit de les techniek en dat vindt ze helemaal niet erg. “Ik vind alles op school leuk, behalve de les die ik nu heb. Mijn favoriete lessen zijn zorg en winkelpraktijk. Ik vind het fijn dat ik hier meer vrijheid krijg van de juf of meester. Mijn juf zegt dat ik daardoor steeds meer zelfvertrouwen krijg.”
“Dat zie ik ook aan je.” Het is Sophie Smits die enthousiast reageert op Famke. Ze werkt als orthopedagoog bij Hub Noord-Brabant en is vanuit die rol betrokken bij de leerlingen uit de bovenbouw van de leerklassen. Famke was tot vorig schooljaar een van die leerlingen. “Ik heb Famke jarenlang begeleid. Wij wisten al dat Famke dit zou kunnen. Ze moest er alleen zelf nog in gaan geloven.”
Famke vertelt dat ze de overstap een beetje spannend vond, maar uiteindelijk niet moeilijk. Jannie van Lamoen bevestigt dat. Zij had vanuit haar rol als ondersteuningscoördinator bij praktijkschool de Rijzert de eerste gesprekken met Famke en haar moeder. “Ik weet nog dat jij vertelde dat je regelmatig een gesprek met Sophie had. Je vroeg of dat bij ons op school ook zou kunnen. We hebben toen afgesproken dat we dat zouden regelen. Die gesprekken bleken uiteindelijk helemaal niet nodig omdat het echt goed gaat.”
Het beste voor elke leerling
Jannie is vanuit haar rol actief betrokken bij de samenwerking met Hub Noord-Brabant. Ze vertelt hoe die zo’n vier jaar geleden is ontstaan. “Onze samenwerking sluit goed aan bij de visie van samenwerkingsverband PO de Meierij: regulier als het kan, speciaal als het moet. We willen het beste voor elke leerling. Het is voor ons heel belangrijk dat we een keuze maken die haalbaar is. Als het voor de leerling het beste is om in een speciale, beschermde omgeving naar school te gaan, moeten we dat zeker blijven doen.”
“We begonnen onze samenwerking aan tafel om te bekijken hoe we elkaar beter en eerder kunnen vinden. Al vrij snel gingen we de werkvloer op. Bij elkaar op bezoek om te bekijken wat Hub Noord-Brabant kan doen om leerlingen beter voor te bereiden én hoe wij onze praktijkschool beter kunnen inrichten om deze leerlingen te ontvangen. Wat doet Hub Noord-Brabant wat fijn is voor leerlingen? Hoe kunnen wij dat ook aan leerlingen gaan bieden? Met natuurlijk steeds in ons achterhoofd de uitstroom naar werk of een vervolgopleiding op het MBO, want dat is waar wij onze leerlingen voor opleiden.”
Overstap naar voortgezet onderwijs
Sophie vertelt dat veel van hun leerlingen doorstromen naar het voortgezet speciaal onderwijs. “Door deze samenwerking komt regulier voortgezet onderwijs meer in beeld. Medewerkers en ouders staan er soms niet bij stil dat dat een optie kan zijn voor onze leerlingen. Bovendien kan het spannend zijn om de overstap naar regulier voortgezet onderwijs te maken als een kind (eindelijk) goed op zijn plek is op een school voor speciaal onderwijs.”
Jannie vult Sophie aan. “Daarom hebben we met elkaar besproken wat we kunnen doen om een stukje van die spanning bij ouders weg te nemen. In overleg met het samenwerkingsverband hebben we een terugkeergarantie opgesteld. Op het moment dat we zien dat het regulier voortgezet onderwijs toch te hoog gegrepen is, komt er een toelaatbaarheidsverklaring en is er een plekje op het Stedelijk VSO van Hub Noord-Brabant. We merken dat dit ouders rust geeft en dat is fijn.”
Sophie knikt bevestigend. “De overstap naar voortgezet onderwijs is groot. Het blijft lastig om in te schatten wat het met kinderen doet als de meer beschermde omgeving van speciaal onderwijs tegelijkertijd wegvalt. We hebben veel mooie voorbeelden van leerlingen waarvoor de overstap positief bleek, maar voor een enkele leerling is voortgezet speciaal onderwijs toch passender. Als wij twijfelen of regulier voortgezet onderwijs passend is of als de ouders voorzichtig zijn, maken we de keuze om te starten op voortgezet speciaal onderwijs. De Rijzert blijft meekijken hoe de leerling zich ontwikkelt en soms kan de leerling dan na een jaar alsnog de overstap naar de Rijzert maken.”
Intrinsieke motivatie
Sophie vertelt dat de samenwerking van zowel Hub Noord-Brabant als praktijkschool de Rijzert vraagt dat ze al in een vroeger stadium bezig zijn met wat ze kunnen doen voor leerlingen die de overstap misschien gaan maken. “Als leerlingen in groep 7 zitten, betrekken we de Rijzert bij dit proces. We delen de eerste anonieme leerlingdossiers en overleggen samen. Medewerkers van de Rijzert komen bij ons in de klas observeren en andersom en onze leerlingen mogen een dagje meedraaien op de Rijzert.” Wat Jannie betreft, is er nog iets waar ze samen over kunnen nadenken. “Het zou mooi zijn als leerlingen vanaf groep 7 al meer praktisch bezig kunnen zijn. Daar kunnen veel leerlingen van profiteren en het maakt de overstap makkelijker.”
Voor Jannie en Sophie is bij de keuze één ding het allerbelangrijkst: de motivatie van de leerling. “Het ‘niet mogen proberen’ kan voor een kind een grotere faalervaring zijn dan het wél proberen en misschien uitvallen in het regulier voortgezet onderwijs. Leerlingen zeggen tegen ons: ‘Als ik de kans niet krijg, dan weet ik ook niet of ik het kan’. Wij moeten ze die kans geven als dat mogelijk is. We zien bij Famke hoe succesvol de overstap kan zijn!”
Specialistische voorzieningen/netwerken om te komen tot inclusief onderwijs (thema 2)
In het samenwerkingsverband PO de Meierij staan vier thema’s centraal. ‘Specialistische voorzieningen/ netwerken om te komen tot inclusief onderwijs’ is één van de thema’s.
We verbinden regulier en speciaal onderwijs door intensievere samenwerking en het uitwisselen van expertise. Hierin zijn verschillende vormen mogelijk, die we samen ontdekken. Kinderen kunnen, ongeacht hun ondersteuningsbehoefte, in hun eigen dorp of wijk naar school.
In bovenstaand interview vertellen Famke, Jannie van Lamoen en Sophie Smits over dit thema. De andere praktijkvoorbeelden vind je op deze pagina. Wil je geen verhaal missen? Volg ons dan via LinkedIn.
Tekst: Marleen Ceelen in opdracht van Zuiver C
