Minister Wiersma heeft haast met de verbetering van passend onderwijs en route naar inclusiever onderwijs. In het debat op 30 maart 2022 naar aanleiding van de voortgangsrapportage passend onderwijs (Voortgangsrapportage verbeteraanpak passend onderwijs 2021 en de Kamerbrief over verzuimcijfers 2020-2021 en verzuimaanpak) heeft de Commissie OCW uitgebreid gesproken met minister Wiersma.
De minister wil de verbeteraanpak aanscherpen en versnellen onder andere door de 12 benodigde wetsvoorstellen te bundelen in twee à drie bundels. Die bundeling sluit aan bij het eerdere pleidooi van de PO-Raad om de 25 verbeterpunten niet los van elkaar op te pakken, maar vanuit een integrale visie, liefst in relatie met de ontwikkeling naar inclusiever onderwijs. Hij is daarin zeer ambitieus: hij heeft 11 toezeggingen gedaan die dit jaar nog gerealiseerd worden, waarvan een groot deel nog voor de zomer. Zijn streven is onderwijs waarbij je gezien en gehoord wordt als leerling, niet overprikkeld wordt of je verveelt als hoogbegaafde leerling.
Aanpak verzuim
Ondanks ieders inbreng zijn de thuiszitterscijfers zorgelijk. Volgens de minister is er een trendbreuk nodig om deze cijfers te laten dalen. Hij benadrukt de focus op aanwezigheid en geeft aan te willen zoeken naar de mogelijkheden van hybride onderwijs en de digitale school. De hoofdlijnennotitie initiatiefwet Leerrecht, die de heer Van Meenen van D66 uitdeelde tijdens het debat, gaat daar ook bij helpen. Voor de zomer heeft de minister een contourenschets van een plan van aanpak verzuim toegezegd.
Verbeteringen in de school
Passend onderwijs kan pas gerealiseerd worden als het onderwijs goed is. Daarin spelen het masterplan basisvaardigheden en een investering in goede leraren en schoolleiders een rol. Ook wil de minister voortgang maken met de verbetering van de zorgplicht en is hij van mening dat een landelijke norm voor basisondersteuning daarbij gaat helpen. Hij benadrukt dat een meningsverschil over een passend aanbod voor een leerling niet mag leiden tot een melding bij Veilig Thuis. Er moet duidelijke informatie zijn voor de ouders en de scholen en er moet een link worden gemaakt met de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.
Passend Onderwijs en inclusiever onderwijs
Mevrouw Westerveld van GroenLinks constateert dat de samenwerkingsverbanden steeds meer taken en verantwoordelijkheden krijgen. Zij pleit ervoor om daar nog eens goed naar te kijken. In dat kader verwijst de minister naar het programma van eisen bij de verbeteraanpak passend onderwijs voor schoolbesturen, samenwerkingsverbanden en leraren. Hij zegt toe om voor de zomer met een beschouwing te komen. Minister Wiersma wil komen tot een heldere, gedragen, visie op inclusiever onderwijs en tot een routeboek of stappenplan dat houvast biedt. Naar aanleiding van de oproep van Bert Wienen ‘Stel niet constant het individuele kind centraal’ (Associate Lector jeugd Bert Wienen over inclusief onderwijs: ‘Stel niet continu dat kind centraal’ | PO-Raad (poraad.nl)), waarin hij meer aandacht vraagt voor de klas/context dan voor de individuele leerling, ontstond een interessant gesprek tussen de kamerleden over enerzijds een ambitieuze routekaart naar inclusiever onderwijs met minder vrijblijvendheid, en anderzijds de behoefte aan een pragmatische en realistische oplossing. Van de ene kant ligt de nadruk op normalisering en het niet te snel opplakken van een etiket, maar van de andere kant moeten leerlingen die dat nodig hebben wel de goede ondersteuning krijgen.
Opvallend in het debat is dat extra ondersteuning vanuit de jeugdzorg genoemd wordt om inclusiever onderwijs te realiseren, terwijl de expertise van en de nauwere samenwerking met het (voortgezet) speciaal onderwijs daar ook een belangrijke bijdrage aan kan leveren.
Overige toezeggingen
Naast de hierboven genoemde toezeggingen, heeft de minister nog een aantal zaken toegezegd die relevant zijn voor het po:
- Kort na het debat komt de minister met een overzicht van de 12 wetsvoorstellen en een voorstel tot bundeling van de wetsvoorstellen;
- Een plan van aanpak voor hoogbegaafde leerlingen;
- Een gesprek met de VNG over het verkorten van de reistijd in het leerlingenvervoer;
- Een gesprek met lerarenopleidingen in relatie tot passend onderwijs;
- Het mogelijk maken van Samen naar School klassen.
Handreiking passend onderwijs
Afgelopen dinsdag heeft de minister de handreiking Helderheid rond passend onderwijs gelanceerd. De handreiking is gemaakt voor leraren in het basisonderwijs en bevat alle belangrijke informatie over passend onderwijs en de ondersteuning aan leerlingen. De handreiking is gemaakt in opdracht van de Tweede Kamer. Daarnaast is dit onderdeel van maatregel 14 van de verbeteraanpak (‘Verwachtingen helderder voor leraren en schoolleiders’). In de voorbereiding is samen met leraren en intern begeleiders een inventarisatie gemaakt van onduidelijkheden en vragen die er rond passend onderwijs zijn. Het drukproces wordt nu in gang gezet en de handreiking wordt na de meivakantie fysiek gestuurd naar alle basisscholen in Nederland.
Netwerk LPO (Leidinggevenden Passend Onderwijs) is blij dat de minister daadkrachtig op wil treden en kijkt uit naar zijn initiatieven de komende tijd. Wel maken we ons zorgen om de soms negatieve beeldvorming rondom de samenwerkingsverbanden (“Doen ze wel genoeg? Verdienen die bestuurders niet te veel?”) en het gebrek aan structurele middelen. Netwerk LPO blijft zich op landelijk niveau inzetten vanuit het perspectief van de samenwerkingsverbanden en voor voldoende middelen bij een overheveling van taken.
